św. Łukasz - Parafia pw. św. Łukasza Ewangelisty i św. Rity

Nie był, jak wielu myśli, jednym z dwunastu apostołów wybranych przez Jezusa; został jednak wzmiankowany i chwalony przez św. Pawła jako jego wierny współpracownik w podróżach, które podejmował w celu ewangelizacji. Łukasz napisał Ewangelię, która wzięła od niego swoje imię oraz Dzieje Apostolskie. Te dwa teksty wydają się być jednym dziełem (najbardziej obszernym w Nowym Testamencie), opracowanym według jednoczącego je planu: opowiedzieć historię Jezusa, która kontynuowana jest w Kościele otoczonym opieką Ducha Świętego, aby podkreślić, że przesłanie Chrystusa, zapowiedziane przez proroków Izraela, było przeznaczone dla wszystkich ludów i musi być głoszone każdemu w jego języku i kulturze. Źródła starożytne mówią o jego zawodzie lekarza: dlatego lekarze obrali św. Łukasza swoim patronem.

Bardzo rozpowszechniona tradycja ukazuje go jako malarza: oblicza Chrystusa i przede wszystkim Maryi. Są liczne przedstawienia bizantyjskie rozrzucone po całym świecie jemu przypisywane: autentyczne bądź nie, świadczą jednak o przekonaniu wiernych, którzy widzieli w Łukaszu Ewangeliście autora dokładnego i najpiękniejszego portretu Chrystusa, Maryi, a także wielu osób i wydarzeń znanych z Ewangelii oraz z Kościoła pierwotnego. Z tego powodu stał się także patronem artystów i, od 1300 roku, w odniesieniu do tej dziedziny, także Uniwersytetu w Padwie.

 

Już od wczesnego średniowiecza z osobą Św. Łukasza Ewangelisty wiąże się wiele zwyczajów ludowych. Między innymi w dawnych czasach zwierzętom dawano do połknięcia kartkę z błogosławieństwami poświęconymi w dniu Św. Łukasza Ewangelisty, by w ten sposób oddalić od nich zarazę i inne nieszczęścia. Chłopi uważają też dzień Św. Łukasza Ewangelisty za dzień wróżb i przewidywań; zaczyna się wówczas m. in. zbiór buraków. Tak zwane kartki Łukasza kładziono niegdyś na nieuleczalnie chorych, czasem na kobiety dotknięte trudnym porodem. Na całym świecie istnieją „bractwa Św. Łukasza”- stowarzyszenia lekarzy chrześcijańskich, zajmujących się problemami etycznymi w dziedzinie medycyny.

Łukasza przedstawia się zwykle z wołem, jego atrybutem. Często można zobaczyć go także jak maluje obraz Maryi, co należy kojarzyć z jego szczególną miłością do Matki Bożej oraz szczegółową jej charakterystyką, np. w dwu pierwszych rozdziałach Łukaszowej ewangelii. Według legendy Łukasz miał być nawet pierwszym malarzem, który namalował obraz Maryi. Wczesnochrześcijańska mozaika z IV w. przedstawiająca postać ewangelisty znajduje się w Bazylice Św. Witalisa w Rawennie.

Według dawnej tradycji Ewangelista Łukasz, pochodzący z Antiochii w Syrii, umarł w podeszłym wieku (84 lat) i został najprawdopodobniej pochowany w Tebach, stolicy regionu zwanego Beozia, w Grecji. Stamtąd – jak relacjonuje także św. Hieronim – jego kości zostały przetransportowane w drugiej połowie IV wieku do Konstantynopola, do Bazyliki Dwunastu Apostołów.

powstał spór z franciszkanami regularnymi, osadzonymi przy kościele św. Jakuba w Wenecji, którzy utrzymywali, że posiadają „prawdziwe” ciało św. Łukasza, przewiezione z Bośni na skutek inwazji tureckiej. Z tego powodu została wszczęta skrupulatna identyfikacja relikwii, w wyniku której potwierdzono autentyczność szczątków przechowywanych przez benedyktynów w Padwie. Wiek później, w 1562, gdy konstrukcja obecnej bazyliki była już dostatecznie zaawansowana, nastąpiło uroczyste przeniesienie marmurowej arki i umieszczenie jej po lewej stronie transeptu. W 1992 r. do Biskupa Padwy Antonio Mattiazzo została skierowana nieprzewidziana prośba od Arcybiskupa Kościoła Prawosławnego, Metropolity Teb, Hieronymosa; przybył on jako pielgrzym do Padwy, aby oddać cześć św. Łukaszowi i zwrócił się z zapytaniem, czy możliwe byłoby darowanie jego Kościołowi „fragmentu znaczącego relikwii do złożenia w miejscu, gdzie się niegdyś znajdowały i gdzie do dziś otaczany jest czcią pusty, uświęcony grób Ewangelisty” . Wyraził także nadzieję, że taki gest mógłby być zrozumiany w wymiarze ekumenicznym.

Z tego powodu, na prośbę Biskupa Padwy i przy zgodzie benedyktynów, zdecydowano się na wnikliwe badania interdyscyplinarne. W tym celu otrzymano na kilka dni czaszkę z Pragi, aby zachowany kościec móc zbadać w całości. Arka została otworzona 17 września 1998: w kasecie z ołowiu, opatrzonej pieczęciami, znajdował się szkielet ludzki w dobrym stanie zachowania.

Komisja naukowa koordynowana przez prof. Vito TERRIBILE WIEL MARIN, skonstatowała że:

Zasobny materiał „wspomagający” znaleziono na dnie ołowianej skrzynki (muszle, kości węży, perły, szczątki roślin, tkanin, itp.), stąd też poproszono o poszerzenie konsylium specjalistów. W rezultacie badań porównawczych została potwierdzona antyczność szczątków i wschodnie pochodzenie niektórych przedmiotów (pyłki, tkaniny).

Definitywne rezultaty badań zostały zaprezentowane na Międzynarodowym Kongresie, który odbył się w Padwie w roku 2000. Daty potwierdzone naukowo – co zostało stwierdzone w tych dniach – nie zaprzeczają tradycji przypisanej do szczątków św. Łukasza: są raczej precyzyjnymi ustaleniami, uzupełniającymi źródła pisane, wokół których dociekania historyczne mogą poruszać się z wielką pewnością, przede wszystkim aby wyjaśnić jak, kiedy i dlaczego dokonano przeniesienia ciała z Konstantynopola do Padwy.