Grudzień
Różne > Święci na każdy dzień
1 grudnia
EDMUND
germ. ed- - majątek, dziedzictwo, -mund -opieka; “opiekun dziedzicznej posiadłości”.
Św. Edmund Campion, kapłan, męczennik (1540 - 1581).
Urodził się w Londynie. Syn księgarza. Studiował w Oxfordzie. Był
diakonem anglikańskim. Studium Ojców Kościoła przekonało go o wyłącznej
autentyczności Kościoła katolickiego, do którego wstąpił w 1573 r. Z
tego powodu zagrożony aresztowaniem opuścił Anglię, schronił się na
kontynencie, a następnie udał do Rzymu. Tam wstąpił do jezuitów. Po
odbyciu nowicjatu w Brnie podjął wykłady z retoryki w Pradze. W 1579 r.
otrzymał święcenia kapłańskie. Był świetnym mówcą. Pisał wiersze i
dramaty dla teatrów jezuickich kolegiów. Najbardziej znanym jest jego
traktat “Decem rationes”, w którym podejmuje polemikę z Kościołem
anglikańskim. Rok później wezwano go do Rzymu, skąd został wysłany z
misją do Anglii. Do Londynu dotarł wśród trudności. Tam przez kilka
miesięcy pracował duszpastersko w konspiracji. Wkrótce potem musiał
schronić się na prowincję. Wskutek zdrady ks. Campion został ujęty i
więziony w londyńskim Tower. Tutaj obietnicami i groźbami usiłowano go
skłonić do przejścia na anglikanizm. Odmówił. Wobec tego poddano go
torturom, a następnie wytoczono proces, oskarżając o “zdradę stanu”. Z
rozkazu królowej Elżbiety I skazany na śmierć, zginął l grudnia 1581 r.
na szafocie. Beatyfikowany w roku 1886, kanonizowany w 1970.
W ikonografii św. Edmund przedstawiany jest w stroju jezuity. Jego atrybutem jest strzała.
św. Ageryka bpa (+ 588),
św. Aleksandra Briant kpł. m. (+ 1581),
św. Ananiasza m. (+ 345),
św. Ansana m. (+ III/IV w.),
bł. Antoniego Bonfandini kpł. zk. (+ 1482),
św. Eligiusza bpa (+ 660),
bł. Jana z Vercelli zk. (+ 1283),
św. Kastrycjana bpa (+ III w.),
św. Natalii (+ III/IV w.),
św. Olimpiadesa konsula m. (+ III/IV w.),
św. Prokula bpa m. (+ poł. II w.),
św. Radulfa kpł. m. (+ 1581),
św. Ursycyna bpa (+ ok. 344).
2 grudnia
RAFAŁ
(zob. 29 września)
Bł. Rafał Melchior Chyliński, kapłan, zakonnik
.
Melchior Chyliński urodził się w rodzinie szlacheckiej 1690 r., we wsi
Wysoczka (woj. poznańskie). W 1712 r. zaciągnął się do wojska, jako
zwolennik króla Stanisława Leszczyńskiego. Z czasem został oficerem i
komendantem chorągwi. W trzy lata później opuścił wojsko. Wkrótce potem
wstąpił do franciszkanów. Tam otrzymał imię zakonne Rafał. Dwa lata
później przyjął święcenia kapłańskie. Życie ascetyczne łączył z posługą
misyjną. Przebywał w klasztorach w Radziejowie, Poznaniu, Warszawie,
Kaliszu, Gnieźnie, Warce nad Pilicą. Był cenionym spowiednikiem,
kaznodzieją i opiekunem cierpiących, ubogich, opuszczonych. Jego
pobożność oraz miłosierdzie zjednały mu za życia opinię świętości. Zmarł
2 grudnia 1741 r. w Łagiewnikach koło Łodzi. Tam znajdują się jego
relikwie. Ojca Rafała beatyfikował Jan Paweł II w Warszawie (1991).
W
ikonografii bł. Rafał przedstawiany jest w brązowym habicie
franciszkańskim i w czerwonej stulę. Jego atrybutami są: księga na
stole, dyscyplina, krzyż.
św. Bibiany dz. m. (+ III w.),
św. Blanki królowej (+ 1252),
św. Chromacjusza bpa (+ 408),
bł. Jana Ruysbrocka kpł. (+ 1381),
bł. Marii Anieli Astorch zk, (+ 1665),
św. Sylwana bpa (+ V w.),
św. Sylweriusza pp. (+ 537).
3 grudnia
FRANCISZEK
(zob. 24 stycznia)
Św. Franciszek Ksawery, kapłan
.
Urodził się w 1506 r. na zamku Xavier (Hiszpania). Ojciec był doktorem
uniwersytetu w Bolonii, prezydentem Rady Królewskiej Navarry. W 1525 r.
Franciszek podjął studia teologiczne w Paryżu. Uzyskawszy stopień
magistra wykładał w kolegium. Zaprzyjaźnił się wtedy z Ignacym Loyolą. W
1534 r. złożył z nim i innymi towarzyszami śluby. Dało to początek
Towarzystwu Jezusowemu. W trzy lata później przyjął święcenia
kapłańskie. W latach 1537 - 1538 apostołował w Bolonii, a następnie w
Rzymie. W tym czasie Paweł III zatwierdził nowe zgromadzenie jezuitów. W
1541 r., zaopatrzony w królewskie pełnomocnictwa oraz mandat legata
papieskiego, przez Lizbonę wyruszył na misje do Indii. Wylądował w Goa 6
maja 1542 r. Pokorą i niezwykłą postawą pełną miłości zjednał sobie
tamtejszych mieszkańców. Nawrócił niezliczone rzesze. Zorganizował
liczne misje, seminarium, nowicjat. Odbył misje, m. in. do Malakki
(północny Singapur), na Moluki, Cejlon, wyspę Ambon, Kochin (Wietnam).
Następnie rozpoczął ewangelizację w Japonii, gdzie założył stuosobową
wspólnotę chrześcijan. Był tytanem pracy nadzwyczajne sukcesy były
owocem jego modlitwy i głębokiego życia wewnętrznego. Zmarł 3 grudnia
1552 r. na wyspie Sancian koło Kantonu podczas misji do Chin. Ciało jego
sprowadzono do Goa, gdzie spoczywa w kościele Di Gesú. Św. Franciszka
kanonizował Grzegorz XV (1622). Jest patronem zakonu misjonarzy, misji
katolickich (1927), Indii, Japonii; marynarzy. Orędownik w czasie zarazy
i burz.
W
ikonografii św. Franciszek Ksawery przedstawiany jest w sukni
jezuickiej obszytej muszlami lub w komży i stule. Niekiedy otoczony jest
gronem tubylców. Jego atrybutami są: gorejące serce, krab, krzyż, laska
pielgrzyma, stuła.
św. Biryna bpa Dorchester (+ 650),
św. Galganusa ps. (+ 1181),
św. Kasjana m. (+ III/IV w.),
św. Lucjusza (+ II w.?),
św. Miroklesa bpa ( + ok. 341).
4 grudnia
JAN
(zob. 31 stycznia)
Św. Jan Damasceński, kapłan, doktor Kościoła (ok. 675 - ok. 749).
Urodził się w Damaszku w chrześcijańskiej rodzinie arabskiej. Był synem
ostatniego namiestnika miasta. Jan przez kilka lat pełnił obowiązki
logoteta - przedstawiciela ludności chrześcijańskiej wobec kalifa. Z
powodu zaostrzenia się postawy kalifa w stosunku do chrześcijan
zrezygnował z urzędu i udał się do klasztoru św. Saby niedaleko
Jerozolimy. Tam przyjął święcenia kapłańskie. Kościołowi służył ogromną
wiedzą i wymową. Przez długie lata był doradcą patriarchy W sporze z
obrazoburcami wy stąpił w obronie obrazów. Napisał liczne i cenne dzieła
teologiczne. Część z nich jest syntezą teologii wschodniej, na którą
wywarł ogromny wpływ. Pisał hymny poświęcone Matce Bożej. Zmarł w
klasztorze św. Saby. Jest uważany za ostatniego z Ojców Kościoła
Wschodniego. W 1890 r. ogłoszony doktorem Kościoła. Jest patronem
farmaceutów, malarzy ikon oraz obrazów świętych.
W
ikonografii św. Jan Damasceński przedstawiany jest w chwili, kiedy
anioł uzdrawia go, przykładając rękę, którą - według legendy - odciął mu
cesarz bizantyjski Leon. Jego atrybutem jest księga, pióro pisarskie.
BARBARA
gr. bárbaros - nie mówiący po grecku, barbarzyński, cudzoziemiec.
Św. Barbara, dziewica, męczennica (+ 306).
Poniosła męczeńską śmierć w Nikomedii (lub Heliopolis). Jest patronką
archidiecezji katowickiej, Edessy, Kairu; architektów, cieśli,
dzwonników, flisaków, górników, hutników, kamieniarzy, kowali,
ludwisarzy, marynarzy, murarzy, saperów, strażników, szczotkarzy,
tkaczy, więźniów, wytwórców sztucznych ogni, żołnierzy (szczególnie
artylerzystów i załóg twierdz) oraz patronką dobrej śmierci. Jedna z
Czternastu Świętych Wspomożycieli. Według starej legendy była piękną
córką bogatego poganina Dioskura z Heliopolis w Bitynii (płn. cz. Azji
Mniejszej). Ojciec wysłał ją na naukę do Nikomedii. Tam zetknęła się z
chrześcijaństwem. Prowadziła korespondencję z wielkim filozofem i
pisarzem Orygenesem z Aleksandrii. Pod jego wpływem przyjęła chrzest i
złożyła ślub czystości. Ojciec dowiedziawszy się o tym, pragnąc wydać ją
za mąż i złamać opór dziewczyny, uwięził ją w wieży. Jej zdecydowana
postawa wywołała w nim gniew tak wielki, że ją zabił. Wkrótce przypłacił
to nagłą śmiercią od pioruna.
W
ikonografii św. Barbara przedstawiana jest w długiej, pofałdowanej
tunice i w płaszczu, z koroną na głowie, niekiedy w czepku. W ręku
trzyma kielich i Hostię. Według legendy tuż przed śmiercią anioł
przyniósł jej Komunię św. Czasami ukazywana jest z wieżą, w której była
więziona, oraz z mieczem, od którego zginęła. Atrybuty: anioł z gałązką
palmową, dwa miecze u jej stóp, gałązka palmowa, kielich, księga, lew u
stóp, miecz, monstrancja, pawie lub strusie pióro, wieża.
św. Annona bpa (+ 1075),
św. Bernarda bpa kard. (+ 1133),
św. Feliksa bpa (+ ok.432),
bł. Filipa Rinaldi zk. (+ 1931),
św. Maruty bpa (+ ok. 420),
bł. Piotra Pettinaro tercjarza (+ 1361),
św. Osmunda bpa (+ 1099),
św. Teofanesa (+ 780).
5 grudnia
SABA
hebr. saba - zajęcie, zmiana, niewola.
Św. Saba Jerozolimski, kapłan, opat.
Urodził się w 439 r. w Mutalasce koło Cezarei Kapadockiej. Gdy ojca,
oficera armii cesarskiej, przeniesiono do odległego garnizonu, Saba
wychowywał się u krewnych. Od ósmego roku życia przebywał w klasztorze.
Kiedy miał 18 lat, udał się do Palestyny. Przez jakiś czas przebywał w
klasztorze Theoktistos. W 469 r. podjął życie pustelnika na Pustyni
Judzkiej. Z czasem gromadzili się wokół niego uczniowie. Założył dla
nich Wielką Ławrę - klasztor Mar Saba. Święcenia kapłańskie przyjął w
wieku 48 lat. W kilka lat później został archimadrytą wszystkich
klasztorów i pustelników palestyńskich. Nie mogąc poddać dyscyplinie
monastycznej niektórych pustelników, usunął się na pustelnię. Po pewnym
czasie opuścił ją jednak, udał się do Jerozolimy i tam w pobliżu potoku
Cedron założył Nową Ławrę. Zgromadziła ona kilkuset mnichów
mieszkających w rozlicznych grotach. Saba założył w sumie 15 klasztorów i
3 hospicja dla pielgrzymów. W sporach doktrynalnych opowiedział się za
nauką Soboru Chalcedońskiego (451). Z myślą o jej przyjęciu udał się do
cesarza Anastazego I w Konstantynopolu. Saba jest autorem “Typikonu” -
księgi regulującej przebieg całorocznej liturgii. Została ona przyjęta
przez cały Kościół Wschodni. Zmarł w Mar Saba 5 grudnia 532 r.
bł. Bartłomieja zk. (+ 1495),
św. Dalmacjusza bpa m, (+ III w.),
św. Jana bpa w Polybotum (+ IX w,),
św. Jana Almonda m. (+ 1612),
śwśw. Juliusza, Potamii, Kryspina, Feliksa, Gratusa, mm. (+ 304),
św. Kryspiny m. (+ 304),
św. Mikołaja Stensena kpł, (+ 1686),
św. Nicecjusza (+ 561),
św. Pelina bpa Brindisi m. (+ poł. IV w.).
6 grudnia
MIKOŁAJ
(zob. 21 marca)
Św. Mikołaj, biskup (+ ok. 343/352?).
Urodził się w Patras w Grecji. Był biskupem Miry (Azja Mniejsza) na
początku IV wieku. W działalności pasterskiej odznaczał się wrażliwością
na ludzką biedę i nieszczęście. Swoją pomoc ofiarował dyskretnie lub
anonimowo. Uczestniczył w soborze powszechnym w Nicei (325). Postać
Świętego, mimo braku wiadomości o jego życiu, jest jedną z najbardziej
barwnych w hagiografii. Był tematem wielu legend. Jego relikwie od roku
1087 znajdują się w Bari. W XIII wieku pojawił się zwyczaj rozdawania w
szkołach pod patronatem św. Mikołaja stypendiów i zapomóg. Przekształcił
się później w zwyczaj ofiarowania prezentów zwłaszcza dzieciom. Św.
Mikołaj jest patronem Grecji, Rusi, Antwerpii, Berlina, Miry, Moskwy,
Nowogrodu; bednarzy cukierników, dzieci, flisaków, jeńców, kupców,
marynarzy, młynarzy, notariuszy panien, piekarzy pielgrzymów, piwowarów,
podróżnych, rybaków, sędziów, studentów, więźniów, żeglarzy. Jeden z
Czternastu Świętych Wspomożycieli.
W
ikonografii św. Mikołaj przedstawiany jest w stroju biskupa rytu
łacińskiego lub greckiego. Jego atrybutami są m. in.: anioł, anioł z
mitrą, chleb, troje dzieci lub młodzieńców w cebrzyku, trzy jabłka, trzy
złote kule na księdze lub w dłoni (posag, jaki wg legendy podarował
biednym pannom), pastorał, księga, kotwica, sakiewka z pieniędzmi, trzy
sakiewki, okręt, worek prezentów.
św. Abrahama bpa (+ 557),
św. Aselli dz. (+ ok. 385),
śwśw. Dionizji, Datywy, Leoncji, Terencjusza, Emiliana, Bonifacego, mm. (+ 484),
św. Majoryka m. (+ 484),
św. Piotra Paschazego bpa z Jean m. (+ 1300),
św. Polichroniusza kpł. m. (+ IV w.).
7 grudnia
AMBROŻY
gr. ambrosios - nieśmiertelny.
Św. Ambroży, biskup, doktor Kościoła.
Urodził się około 340 r. w Trewirze. Ojciec był namiestnikiem
cesarskim, prefektem Galii. Po jego śmierci Ambroży wraz z matką i
rodzeństwem przeniósł się do Rzymu. Tam skończył szkołę retoryki i
prawa. W wieku 30 lat został mianowany przez cesarza namiestnikiem
prowincji Ligurii i Emilii ze stolicą w Mediolanie. W 374 r. podczas
sporu arian z katolikami w sprawie wyboru biskupa Ambroży udał się do
kościoła, aby załagodzić konflikt i oto nieoczekiwanie został wybrany
głową Kościoła w tym mieście. By jeszcze katechumenem. Zaskoczony
namiestnik prosił o czas do namysłu. W nocy uciekł z miasta. Po długiej
podróży o świtaniu ujrzał, że stoi u bram Mediolanu. Przyjął to jako
znak woli Bożej. 30 listopada ochrzcił się. W dniu 7 grudnia otrzymał
sakrę biskupią. Dał się poznać jako pasterz rozważny, wrażliwy na
krzywdę ludzką. Wyróżniał się silną wolą, poczuciem ładu, zmysłem
praktycznym. Cieszył się wielkim autorytetem, o czym świadczą nadawane
mu określenia: “kolumna Kościoła”, “perła, która błyszczy na palcu
Boga”. Ideałem przyświecającym działalności św. Ambrożego było państwo, w
którym Kościół i władza świecka wzajemnie udzielają sobie pomocy, a
wiara spaja cesarstwo. Był świetnym mówcą. Uczestniczył w synodach w
Akwilei (381) i Rzymie (382). Zajął zdecydowane stanowisko wobec arian,
zwłaszcza w sytuacji, gdy do Mediolanu przeniosła się matka cesarza
Justyna, ich jawna zwolenniczka. Był doradcą cesarzy Pod wpływem
Ambrożego wydano dekret uznający wyznanie katolickie za jedyną religię
państwową (27 lutego 380). Nie bez sugestii biskupa Mediolanu cesarz
Gracjan zrzekł się tytułu i stroju arcykapłana, jaki przynależał
cesarzom rzymskim, oraz usunął z gmachu rzymskiego senatu ołtarz bogini
Wiktorii, stanowiący symbol dawnej wiary. Pozostawał w przyjaznych
stosunkach z cesarzem Teodozjuszem. Gdy ten z powodu zamieszek w
Tesalonikach (390) kazał zebrać mieszkańców miasta w amfiteatrze i tam
wymordował ponad 7000 osób, Ambroży wymógł na cesarzu odbycie publicznej
pokuty Przyczynił się także do nawrócenia św. Augustyna. Zmarł w Wielki
Piątek 397 r. Jego relikwie znajdują się w bazylice mediolańskiej.
Pozostawił po sobie liczne pisma moralno-ascetyczne, dogmatyczne, mowy,
listy oraz hymny - te weszły na stale do liturgii. Jego święto ustalono w
rocznicę konsekracji biskupiej. Jest patronem Bolonii, Mediolanu;
pszczelarzy.
W
ikonografii św. Ambroży przedstawiany jest w stroju pontyfikalnym.
Malarze często ukazywali go w grupie czterech ojców Kościoła. Jego
atrybutami są: bicz o trzech rzemieniach, dziecko w kołysce, gołąb i
ptasie pióro jako znak boskiej inspiracji, księga, krzyż, mitra, model
kościoła, napis: “Dobra mowa jest jak plaster miodu”, pastorał, pióro,
ul.
św. Agatona żołnierza m. (+ 250),
św. Atenodora m. (+ IV w.),
św. Eutychiana pp. m. (+ 283),
św. Marcina op. (+ VI w.),
św. Serwusa m. (+ V w.),
św. Urbana bpa (+ IV w.).
8 grudnia
MARYJA
(zob. 1 stycznia)
Niepokalane Poczęcie NMP.
Maryja w chwili poczęcia została zachowana od grzechu pierworodnego i
jego skutków. Jedno z najstarszych świąt (VIII w). W 1166 r. cesarz
bizantyjski Manuel I Komnenos nadał mu rangę państwową. Sobór w Bazylei
(1437) zlecił, aby było obchodzone w całym Kościele. Pius IX ogłosił tę
prawdę jako dogmat wiary katolickiej (8 grudnia 1854). Do jego
zrozumienia i spopularyzowania przyczyniły się objawienia w Lourdes
(1858).
ROMARYK
germ. hrom- - sława i -rik - pan, władca.
Św. Romaryk, opat.
Pochodził z rodu Merowingów. Pełnił wysoką godność na dworze króla
Teodeberta II. Zrezygnował z zaszczytów i udał się do Luxeuil, gdzie
został mnichem. Około 620 r. otrzymał od króla posiadłość Villa Habendum
w Wogezach. W niej ze swoim przyjacielem św. Amatem założył klasztor.
Później pełnił w nim obowiązki opata. Zmarł 8 grudnia 653 r.
św. Euchariusza bpa Trewiru (+ III w.),
św. Hildemana op. bpa (+ 843),
św. Makarego m. (+ 250),
św. Patapiusa ps. (+ VI w.).
9 grudnia
LEOKADIA
gr. Leokades - troszczący się o lud.
Św. Leokadia, dziewica, męczennica (+ 304).
Pochodziła z Toledo. Informacje o Świętej są skąpe. Według przekazów
umarła z wycieńczenia w więzieniu, do którego wtrącił ją namiestnik
Dacjan podczas prześladowania chrześcijan. W bazylice jej imienia, gdzie
znajdują się relikwie Świętej, odbywały się słynne synody toledańskie w
VII wieku. Jest patronką Hiszpanii, Toledo.
W ikonografii św. Leokadia przedstawiana jest z palmą męczeńską. Jej atrybutem jest wieża.
św. Cypriana op. (+ VI w.),
św. Gorgonii (+ ok. 370),
bł. Liboriusza Wagnera kpł. m. (+ 1631),
św. Piotra Fourrier kpł. zk. (+ 1640),
św. Prokula bpa (+ 300),
św. Restytuta bpa m. (+ ok. 360),
św. Syrusa bpa Pawii (+ IV w.).
10 grudnia
GRZEGORZ
(zob. 2 stycznia)
Św. Grzegorz III, papież.
Był z pochodzenia Syryjczykiem. Jako papież kontynuował działalność
swego poprzednika Grzegorza II. Nie dopuścił do niszczenia obrazów w
Italii. Na synodzie rzymskim (731), po nieudanych próbach pojednania z
cesarzem Leonem III Izauryjskim, ekskomunikował popieranych przez niego
obrazoburców. Wraz z senatem mianował Karola Młota konsulem Rzymu oraz
wezwał go do obrony przed Longobardami. Zmarł w 11 roku pontyfikatu - 10
grudnia 741 r.
W ikonografii św. Grzegorz przedstawiany jest w kapie, paliuszu lub tiarze na głowie.
św. Deusdedita bpa (+ ok. 680),
śwśw. Eulalii i Julii, mm. (+ 304),
św. Gemella m. (+ poł. IV w.),
śwśw. Karpofora kpł. i Abundiusa dk., mm. (+ III/IV w.),
św. Maura m. (+ III w.),
św. Melchiadesa pp. m. (+ 314),
śwśw. Mennasa, Hermogenesa, Eugrafa, mm. (+ pocz. IV w.),
św. Syndulfa bpa (+ ok. 650),
św. Tomasza op. (+ 720).
11 grudnia
DAMAZY
gr. damáo - ujarzmiam, oswajam; oswojony, ujarzmiony, łagodny.
Św. Damazy I, papież
.
Urodził się około 305 r. w Hiszpanii. Za papieża Liberiusza (352 - 366)
był diakonem i prezbiterem. Wybrany biskupem Rzymu (366), miał
konkurenta Ursyna. Dopiero synod zwołany w 378 r. ostatecznie
rozstrzygnął spór. W swoich 10 listach do biskupów Wschodu Damazy
wyjaśnił doktrynę katolicką wobec ówczesnych herezji. Stanowisko to
potwierdził sobór konstantynopolitański w roku 381. Dzięki wpływom
papieża Teodozjusz Wielki ogłosił chrześcijaństwo religią państwową
(380). Na życzenie papieża Damazego św. Hieronim opracował przekład
Pisma św. na język łaciński, zwany Wulgatą. Stał się on urzędowym
tekstem Kościoła. Św. Damazy odnowił i udostępnił rzymskie katakumby.
Pochowanym tam świętym dedykował swoje heksametry. Zmarł 11 grudnia 384
r. Jego relikwie spoczywają w głównym ołtarzu kościoła S. Lorenzo in
Damaso, który sam ufundował.
W
ikonografii św. Damazy przedstawiany jest w ornacie, z tiarą i
pastorałem. Czasami jako papież spoczywający na tronie. Jego atrybutami
są: książka, pastorał i pierścień z diamentem, będącym aluzją do jego
imienia - “adamas” (diament).
św. Barsaby m. (+ ok. 342),
św. Daniela Słupnika (+ 493),
bł. Hieronima Ramizzi zk. (+ 1455),
św. Hugolina Magalotti ps. (+ 1373),
św. Sabina bpa (+ 420),
śwśw. Trazona, Poncjana, Pretekstata, mm. (+ II - III w.),
św. Wiktoryna, Fuscjana, mm. (+ III - IV)
12 grudnia
JOANNA
(zob. 4 lutego)
Św. Joanna Franciszka Frémyot de Chantal, baronowa, wdowa, zakonnica (1572 - 1641)
.
Urodziła się w Dijon. Ojciec był prezydentem parlamentu Burgundii.
Mając niecałe dwa lata straciła matkę. Otrzymała staranne wykształcenie.
W 1592 r. poślubiła Krzysztofa II barona de Chantal, z którym miała
sześcioro dzieci. Owdowiawszy w 29 roku życia, poświęciła się wychowaniu
dzieci oraz podjęła głębokie życie wewnętrzne. W marcu 1604 r. spotkała
św. Franciszka Salezego. Od tego czasu datuje się ich wyjątkowa i
jedyna w swoim rodzaju przyjaźń duchowa. W trzy lata później św.
Franciszek przedstawił baronowej projekt zgromadzenia akcentujący
umartwienie wewnętrzne. W 1610 r. Joanna, zapewniwszy przyszłość
dzieciom, opuściła Dijon. W Annecy założyła pierwszy klasztor nowego
zgromadzenia Sióstr Nawiedzenia NMP - wizytek. Przez następne lata
założyła 87 fundacji. Zmarła podczas podróży Jej relikwie złożono w
kościele wizytek w Annecy Beatyfikował ją Benedykt XIV (1751),
kanonizował Klemens XIII (1767). Jest patronką sióstr wizytek. Do Polski
zakon ten sprowadziła w 1650 r. królowa Maria Ludwika Gonzaga, żona
Jana Kazimierza.
śwśw. Ammonarii, Merkurii, Dionizji, mm. (+ 250),
bł. Bartola tercjarza (+ 1300),
śwśw. Epimacha, Aleksandra, mm. (+ 250),
św. Finiana op. (+ 549),
bł. Konrada z Offidy zk. (+ 1306),
śwśw. Maksencjusza, Konstancjusza, Justyna, mm. (+ III/IV w.),
św. Synezjusza m. (+ 275).
13 grudnia
ŁUCJA
łac. Lucia - urodzona o wschodzie słońca.
Św. Łucja, dziewica, męczennica (+ ok. 304).
Pochodziła z Syrakuz na Sycylii. Po torturach, którymi usiłowano ją
skłonić do porzucenia wiary, poniosła śmierć męczeńską przeszyta
mieczem. Imię jej wymienia się w Kanonie rzymskim. Jest patronką Toledo;
krawców, ociemniałych, rolników, szwaczek, tkaczy; orędowniczką w
chorobach oczu. Legenda z V/VI wieku głosi, że Łucja udała się do grobu
św. Agaty, aby za jej pośrednictwem uprosić zdrowie dla swej chorej
matki. Od Świętej otrzymała nie tylko dar, o który prosiła, ale
zapewnienie, że sama dostąpi chwaty męczeństwa. Po powrocie do domu
złożyła ślub dozgonnej czystości i rozdała majątek ubogim. Kandydat do
jej ręki zadenuncjował ją jako chrześcijankę. Uwięzioną skazano na
pohańbienie w domu publicznym, lecz oprawcy żadną siłą nie mogli jej
ruszyć z miejsca, nawet parą wołów. Kiedy sędzia nakazał spalić ją na
stosie, ogień jej nie tknął. Wtedy wydał wyrok śmierci przez ścięcie
mieczem. Miała 23 lata.
W
ikonografii przedstawia się św. Łucję w stroju rzymskiej niewiasty z
palmą męczeństwa w ręce i z tacą, na której leży para oczu. Jej
atrybutami są: lampa, miecz, palma męczeństwa, płomień u stóp; na tacy
oczy, które jej wyłupiono; sztylet.
św. Antiocha m. (+ pocz. II w.),
bł. Antoniego Grassi zk. (+ 1671),
św. Autberta bpa (+ ok. 670),
śwśw. Eustracjusza, Auksencjusza, Eugeniusza, Mardariusza, Orestesa, mm. (+ III/IV w.), św. Judoka kpł. (+ 669),
św. Otylii ksieni (+ 720).
14 grudnia
JAN
(zob. 31 stycznia)
Św. Jan od Krzyża, zakonnik, kapłan, doktor Kościoła (1542 - 1591).
Jan de Yepes urodził się w Fontiveros koło Avili. Po śmierci ojca
pracował zarobkowo jako krawiec, tkacz, pielęgniarz. Mając 21 lat
wstąpił do karmelitów. Podczas studiów w Salamance otrzymał święcenia
kapłańskie (1566). Pokochawszy krzyż Chrystusa, nigdy nie przestał
cierpieć. Był głównym pomocnikiem św. Teresy z Avila w reformie zakonu.
Spowiednik, mistrz nowicjatu, wystąpił z próbą zreformowania zakonu. W
1578 r. został aresztowany przez oponentów i osadzony na 9 miesięcy w
więzieniu klasztornym. Traktowany jako buntownik dostępował wielu
mistycznych łask. Poematy, które wtedy powstały: “Pieśń duchowa”, “Noce
ciemności”, należą do szczytów mistyki. Jan od Krzyża głosił konieczność
całkowitego ogołocenia wewnętrznego, aby dojść do pełni zjednoczenia z
Bogiem. Po ucieczce z zakonnego więzienia podjął dalszą reformę
klasztorów. Umarł w Ubeda z 13 na 14 grudnia mając 49 lat. Pozostawił po
sobie pisma prozą i wierszem, ukazujące jego duchowe doświadczenia oraz
rozumienie mistyki od strony teologicznej. Jego relikwie znajdują się w
kościele karmelitów w Segovii. Beatyfikowany w 1591 r., kanonizowany w
1726. Pius XI ogłosił go doktorem Kościoła (1926). Jest patronem
karmelitów bosych.
W
ikonografii św. Jan od Krzyża przedstawiany jest w habicie
karmelitańskim. Jego atrybutami są: otwarta księga, krucyfiks, lilia,
orzeł u jego stóp.
św. Agnella op. (+ 596),
śwśw. Druzusa, Zozyma, Teodora, mm. (+ II w.),
śwśw. Herona, Arseniusza, Izydora, mm. (+ 250),
bł. Marii Franciszki Schervier zk. (+ 1876),
śwśw. Nikazjusza bpa Reims, jego siostry św. Eutropii, mm. (+ 407),
św. Pompejusza bpa Pawii (+ V w.),
św. Spiridiona bpa (+ 348),
św. Wenancjusza Fortunata bpa w Poitiers (+ 600),
św. Wiatora bpa Bergamo (+ IV w.).
15 grudnia
JAN
(zob. 31 stycznia)
Bł. Jan Karol Steeb, kapłan (+ 1856).
Pochodził z Tybingi. Był protestantem. Na katolicyzm przeszedł pod
wpływem lektury dzieł Bossueta. W 1796 r. przyjął święcenia kapłańskie.
Przy współudziale Wincencji Poloni założył zgromadzenie Sióstr
Miłosierdzia. Beatyfikował go Paweł VI (1975).
św. Chrystiany m. w Gruzji (+ IV w.),
św. Euzebiusza bpa m. (+ 371),
śwśw. Ireneusza, Antoniego, Teodora, Satumina, Wiktora, mm. (+ III w.),
św. Maksymina (+ VI w.),
św. Marii od Krzyża di Rosa zk. (+ 1855),
św. Maryna op. (+ 1170),
św. Waleriana bpa m. (+ ok. 460).
16 grudnia
ADELAJDA
germ. adal - szlachetny ród; wywodząca się ze szlachetnego rodu.
Św. Adelajda, cesarzowa (931/932? - 999).
Córka Rudolfa II, króla Burgundii. Wcześnie wydano ją za Lotara II,
króla Italii. Mieli córkę Emmę. Owdowiała mając 20 lat. Uwięziona przez
Berengariusza II, pretendenta do tronu, zdołała zbiec. Znalazła opiekę u
Ottona I, który pojął ją za żonę. Miała z nim troje dzieci. 25 grudnia
962 roku razem z mężem otrzymała z rąk papieża Jana XII koronę cesarską.
Po śmierci Ottona, jako regentka, okazała niepospolite zalety umysłu i
serca. Nazwano ją “najwybitniejszą kobietą X wieku”. W ostatnich latach
życia usunęła się do klasztoru Selz nad Renem i tam żyła jako mniszka.
Zmarła 16 grudnia 999 r. Jej imię jest wybite na odwrocie monety
Bolesława Chrobrego. Kanonizował ją Urban II (1097).
W ikonografii przedstawia się św. Adelajdę w stroju cesarzowej, z insygniami władzy, w ręku trzyma kościół lub klasztor.
św. Adona bpa (+ 875),
św. Albiny dz. m. (+ poł. III w.),
św. Dawida króla i proroka (+ X w. przed Chr.),
św. Ireniona bpa (+ 391),
bł. Marii od Aniołów ksieni (+ 1717),
bł. Sebastiana Maggi zk. (+ 1494),
śwśw. Walentego, jego syna Konkordiusza, Nawalisa, Agrykoli, mm. (+ III w.).
17 grudnia
ŁAZARZ
hebr. Eleazar - “Bóg wspomógł”.
Św. Łazarz, biskup (+ I w).
Brat Marii i Marty. Mieszkali razem w Betanii, na wschodnim zboczu Góry
Oliwnej. Chrystus darzył ich swoją przyjaźnią i bywał w ich domu. Kiedy
Łazarz zmarł i został pochowany, Jezus przybył do Betanii i wskrzesił
go (J 11,1-44). Ewangelista Jan opisuje także inny pobyt Jezusa w domu
Łazarza na dzień przed Jego wjazdem do Jerozolimy (12,1-11). Według
starej tradycji wschodniej Łazarz po Zesłaniu Ducha Świętego udał się na
Cypr i tam był biskupem. Średniowieczna legenda opowiada o skazaniu
świętego rodzeństwa z Betanii na wygnanie. Umieszczono ich na statku bez
steru, który odepchnięto od brzegu. Po wielu miesiącach tułaczki
przybyli oni do Marsylii. Łazarz był w niej pierwszym biskupem.
W ikonografii ukazuje się św. Łazarza najczęściej w scenie wskrzeszenia oraz na uczcie w Betanii.
bł. Beggi zk. (+ 693),
śwśw. Floriana, Kalanika, mm. (+ 638),
św. Jana z Moutha kpł. zk. (+ 1213),
św. Modesta patr. (+ 618),
św. Olimpii wdowy (+ ok. 409),
św. Sturmiusza op. (+ 779),
św. Wiwiny zk. (+ 1170).
18 grudnia
PAWEŁ
(zob. 15 stycznia)
i
PIOTR
(zob. 21 lutego)
Śwśw. Paweł Mi, Piotr Doung-Lac, Piotr Truat, męczennicy (+ 1838)
.
Byli katechumenami. Gdy wybuchło prześladowanie chrześcijan w
Wietnamie, aresztowano ich, wtrącono do więzienia, poddano torturom.
Zamęczono ich przez uduszenie. Beatyfikowani w 1900 r., kanonizowani w
1988.
św. Auksencjusza bpa (+ 360),
św. Gacjana bpa Tours (+ pocz. IV w.),
św. Kacjana bpa (+ V w.),
śwśw. Kwinktusa, Symplicjusza, mm. (+ poł. III w.),
śwśw. Rufusa i Zozyma, mm. (+ 117/118),
śwśw. Tomasza Tran Van-Thieu (+ 1838), Emanuela Le Van-Phung (+ 1859) mm.,
św. Wunibalda op. (+ 761).
19 grudnia
ANASTAZY
(zob. 15 kwietnia)
Anastazy I, papież.
Pochodził z Rzymu. Na stolicę Piotrową wybrany w 399 r. Szczególną
troską otoczył Kościół afrykański. Zmarł 19 grudnia 401 r. Św. Augustyn
nazwał go “mężem apostolskiej gorliwości”.
W ikonografii przedstawia się św. Anastazego w papieskim stroju pontyfikalnym. Jego atrybutem jest księga.
św. Eleonory mn. (+ 657),
św. Grzegorza bpa (+ VI w.),
śwśw. Meuris, Thei, mm. (+ 308),
św. Nemezjusza m. (+ 250),
św. Tymoteusza dk. m. (+ II w.),
bł. Urbana V pp. (+ 1370).
20 grudnia
MAKARY
gr. makários - szczęśliwy
i
EUGENIUSZ
gr. Eugéněs - dobrze urodzony.
Św. Makary i św. Eugeniusz, kapłani (+ poł. IV w.).
Byli kapłanami w Antiochii. Publicznie wystąpili przeciw decyzjom i
zachowaniu Juliana Odstępcy. Zostali pochwyceni i torturowani. Następnie
zesłano ich do Mauretanii. Tam prowadzili działalność misyjną. Nie ma
jednoznacznych dokumentów na temat ich męczeńskiej śmierci.
śwśw. Ammona, Zenona, Ptolemeusza, Ingena, Teofila, mm. (+ 250),
św. Dominika bpa (+ 680),
św. Dominika z Silos op. (+ 1073),
św. Filogoniusza bpa Antiochii (+ 324),
śwśw. Liberata i Bajula (+ II w.),
bl. Wincentego Romano kpł. (+ 1831).
21 grudnia
PIOTR
(zob. 21 lutego)
Św. Piotr Kanizy, kapłan, doktor Kościoła.
Urodził się w 1521 r. w Nijmegen (Holandia) jako syn Jakuba Kanijs,
który pełnił w tym mieście urząd burmistrza. Piotr studiował teologię w
Kolonii. W 1543 r. wstąpił do jezuitów. Po ukończeniu doktoratu
skierowano go do krajów germańskich, aby powstrzymał napór
protestantyzmu. Pracował w Ingolstadzie, Wiedniu, Pradze, Augsburgu,
Innsbrucku, Monachium. Jego aktywność przejawiała się głównie w
kaznodziejstwie oraz nauczaniu. Założył i zreformował liczne kolegia,
uniwersytety w Niemczech. W 1558 r. odbył krótką podróż do Polski
(Kraków, Łowicz, Piotrków), towarzysząc nuncjuszowi Kamilowi Mentuati.
Cieszył się przyjaźnią kardynała Hozjusza. Jako teolog papieski brał
udział w soborze trydenckim (1562). Napisał wiele rozpraw
apologetycznych. Jednym z jego popularnych dzieł był katechizm (200
wydań). Ostatnie lata spędził we Fryburgu szwajcarskim. Zmarł 21 grudnia
1597 r. Beatyfikował go Pius IX (1864), kanonizował oraz ogłosił
doktorem Kościoła Pius XI (1925). Jest określany “apostołem Niemiec”.
Patron diecezji Brixen, Innsbrucku oraz szkolnych organizacji
katolickich w Niemczech.
W ikonografii przedstawia się św. Piotra Kanizego w sutannie jezuity. Jego atrybutami są: katechizm, krucyfiks, młotek, pióro.
św. Anastazego bpa m. (+ 609),
św. Gliceriusza kpł. m. (+ III/IV w.),
św. Jana Wincencjusza mn. (+ 1012),
św. Temistoklesa m. (+ III w.).
22 grudnia
FRANCISZKA
(zob. 24 stycznia)
Św. Franciszka Ksawera Cabrini, dziewica, zakonnica.
Urodziła się w 1850 r. w Lombardii. Po studiach nauczycielskich
pracowała przez dwa lata w szkole. Z powodu słabego zdrowia odmawiano
jej przyjęcia do zakonu. W 1880 r. założyła z kilku swymi towarzyszkami
zgromadzenie Misjonarek Najświętszego Serca Jezusowego, którego celem
była praca zarówno wśród wierzących, jak i niewierzących, zwłaszcza na
Wschodzie. W 1887 r. otworzyła dom w Rzymie. Leon XIII ze względu na
pilne potrzeby duszpasterskie emigracji włoskiej w Stanach Zjednoczonych
zachęcił ją, aby tam podjęła pracę ze swoimi siostrami. Franciszka
wyjechała do Ameryki w 1888. Siostry prowadziły katechizację, pracowały w
szpitalach, w więzieniach oraz wśród ubogich. W kilka lat później
wyjechały na misje do Chin i Afryki. W 1907 r. zgromadzenie misjonarek
zostało zatwierdzone przez Stolicę Apostolską. Franciszka Ksawera zmarła
22 grudnia 1917 r. w Chicago. Pius XII beatyfikował ją w 1938 r.,
kanonizował w 1946. Franciszka jest patronką emigrantów.
W
ikonografii św. Franciszka Ksawera przedstawiana jest w stroju
zakonnym, zgodnie z fotografią z 1914 r. Jej atrybutem Serce Boże.
św. Cheremona bpa m. (+ 250),
św. Flawiana m. (+ poł. IV w.),
św. Ischyriona m. (+ 250),
bł. Judyty mn. (+ 1136),
św. Zenona żołnierza m. (+ III/IV w.).
23 grudnia
WIKTORIA
(zob. 25 lutego)
Św. Wiktoria, męczennica (III/IV w.).
Pochodziła z Sabiny pod Rzymem. Zginęła śmiercią męczeńską. Jej
relikwie znajdują się w Subiaco oraz w katedrze w Łowiczu. Podanie
głosi, że Wiktoria miała przyjaciółkę Anatolię. Obie były zaręczone:
Wiktoria z Eugeniuszem, Anatolia z Aureliuszem. Obie ślubowały czystość.
Umocnił je w tych postanowieniach Anioł, który powiedział: “Jest
miejsce na dziewictwo, czystość i małżeństwo, z tym, że dziewictwo to
złoto, czystość (niewinność) - srebro, małżeństwo - brąz.” Dziewczęta
wybrały “złoto”, co spowodowało agresję narzeczonych, którzy wydali je
rzymskim władzom. Wiktoria została przebita mieczem.
W
ikonografii przedstawia się św. Wiktorię, gdy rozdaje pieniądze i
klejnoty ubogim. Jej atrybutami są: anioł, miecz w sercu, palma
męczeńska.
św. Iwona z Chartres bpa (+1116),
bł. Małgorzaty Sabaudzkiej wdowy (+ 1464),
bł. Marii Małgorzaty d'Youville zk. (+ 1771),
śwśw. Migdoniusza i Mardoniusza, mm. (+ IV w.),
bł. Serwulusa (+ ok. 590),
śwśw. Teodula, Eupora, Gelazego, Saturnina, Eunicjana. Zetyka, Leomenesa, Agatopoda, Bazylidesa, Ewarysta, mm. (+ 250),
św. Torlakura Thorhallsona bpa (+ 1193).
24 grudnia
ADAM
hebr. 'adamah - ziemia, ziemski; sumer. adamu - mój ojciec
i
EWA
hebr. hawwah - żyjąca, dająca, życie, matka żyjących.
Adam i Ewa, pierwsi rodzice (Rdz 2,7-3,24).
Adam - pierwszy człowiek, praojciec ludzkości. Według relacji biblijnej
o stworzeniu Bóg ulepił go “z prochu ziemi i tchnął w jego nozdrza
tchnienie życia” (Rdz 2,7), czyli ducha, czyniąc go zdolnym do
samodzielnej egzystencji fizycznej, religijno-moralnej. Ukształtował go
na “obraz i podobieństwo” Swoje ( Rdz 1,26;5,1). Z Ewą, swą niewiastą,
cieszył się rajem - pełnią szczęścia. Po grzechu pierworodnym stracił
szczególną i wyjątkową więź z Bogiem. Musiał pracować i w pocie czoła
zdobywać swój chleb powszedni. Był pierwszym rolnikiem. Będąc ojcem
ziemskim jest figurą Chrystusa, od którego pochodzimy według ducha (Rz
5,12-21; Koi. 1,15;3,9-10; l Tm 2,13-14). Ewa -pierwsza kobieta,
pramatka, małżonka Adama (Rdz 3,20;4,1; Tb 8,6; 2 Kor 11,3; l Tym 2,13).
Opis jej stworzenia “z żebra Adama” podkreśla tożsamość człowieczeństwa
kobiety i mężczyzny. Zwiedziona przez szatana popełniła grzech,
powodując nieszczęście duchowe i egzystencjalne. Grzech i kara nie
przekreśliły zawartego w błogosławieństwie Bożym daru przekazywania
życia, choć sprowadziły cierpienia i trudy. Ewa jest figurą Maryi, przez
którą przyszło na świat zbawienie. Jedna z legend głosi, że Adam miał
być pochowany w okolicach Hebronu, inna zaś podaje, że na Kalwarii,
gdzie krople krwi umierającego Chrystusa padły poprzez szczeliny
spękanej trzęsieniem ziemi na czaszkę Adama.
W
ikonografii ukazuje się Adama i Ewę w scenach biblijnych: stworzenie
Ewy obok Adama leżącego na ziemi; scena w raju: Adam w przepasce z liści
figowych stoi pod drzewem wraz z Ewą, która podaje mu owoc zerwany z
drzewa (czasami winogrona); Adam i Ewa wypędzani z raju przez anioła.
Atrybutami są: baranek, kłos i łopata - symbol troski o pożywienie.
św. Adeli ksieni (+ 734),
św. Delfina bpa Bordeaux (+ ok. 404),
św. Grzegorza kpł. m. (+ III/IV w.),
św. Irmy ksieni (+ 710),
św. Józefa Sarbela Maklouf ps. (+ 1898),
bł. Pauli-Elżbiety Certoli zk. (+ 1865),
św. Tarsylii dz. (+ ok. 593).
25 grudnia
MARIA
(zob. 1 stycznia)
Bł. Maria od Aniołów Wüllenweber, zakonnica (+ 1907).
W 1888 r. założyła zgromadzenie Sióstr Salwatorianek. Była w nim pierwszą przełożoną. Beatyfikował ją Paweł VI (1968).
św. Anastazji (+ III/IV w.),
św. Eugenii m. (+ poł. III w.).
26 grudnia
SZCZEPAN
(zob. 29 marca)
Św. Szczepan, diakon, męczennik (+ ok. 36?).
Był jednym z siedmiu diakonów Kościoła jerozolimskiego, podejmujących
prace charytatywne, m. in. opiekę nad wdowami. Według Dziejów
Apostolskich, “pełen łaski i mocy Ducha Świętego”, głosił Ewangelię z
mądrością, której nikt nie mógł się przeciwstawić. Został oskarżony
przez Sanhedryn, że występuje przeciw Prawu i Świątyni. W mowie
obrończej Szczepan ukazał dzieje Izraela z perspektywy chrześcijańskiej,
konkludując, że naród ten stale lekceważył wolę Boga (Dz 6,8-7,53).
Wyznał publicznie Chrystusa, za co został ukamienowany (Dz 7,54-60).
Protomartyr - pierwszy męczennik. Jego imię włączono do Kanonu
rzymskiego. Patron diecezji wiedeńskiej; kamieniarzy, kucharzy, tkaczy.
W
ikonografii św. Szczepan występuje jako młody diakon w białej tunice
lub w bogato tkanej dalmatyce. Jego atrybutami są: księga Ewangelii,
kamienie na księdze lub w jego rękach, gałązka palmowa.
św. Dionizego pp. (+ 268),
św. Teodora (+ VI w.),
bł. Wincenty-Marii Lopez y Vicuna dz. zk. (+ 1890),
św. Zenona bpa (+ ok. 400),
św. Zozyma pp. (+ 418).
27 grudnia
JAN
(zob. 31 stycznia)
Św. Jan, Apostoł, Ewangelista (+ ok. 100).
Prorok, teolog, mistyk. Był synem Zebedeusza i Salome, młodszym bratem
Jakuba Starszego (Mt 4,21). Pracował jako rybak. Uczeń Jana Chrzciciela.
Razem ze św. Andrzejem poszedł za Jezusem (J 1,38-40). Był jego
umiłowanym uczniem. Ewangelia odnotowuje obecność Jana podczas
Przemienienia na Górze Tabor (Mk 9,2), przy wskrzeszeniu córki Jaira (Mk
5,37) oraz w czasie aresztowania Jezusa w Ogrodzie Oliwnym (Mk 14,33).
Podczas Ostatniej Wieczerzy spoczął na piersi Zbawiciela. Chrystus z
krzyża powierza mu swoją Matkę, a Jej Jana jako przybranego syna (J
19,26-27). Po zmartwychwstaniu przybywa razem ze św. Piotrem do grobu,
gdzie “ujrzał i uwierzył” (J 20, 8), że Chrystus żyje. Był z Piotrem
podczas cudownego uzdrowienia paralityka przy Złotej Bramie (Dz 4,13).
Przebywał przez wiele lat w Jerozolimie (Gal 2,9), potem w Samarii (?),
następnie w Efezie. W tym mieście miał się opiekować Najświętszą Panną
Maryją aż do jej “Zaśnięcia”. W Efezie napisał Ewangelię i trzy listy
apostolskie. Przez cesarza Domicjana został zesłany na wyspę Patmos, tam
napisał Apokalipsę. Za panowania Nerwy powrócił do Efezu. Tutaj, jako
jedyny z apostołów, zmarł śmiercią naturalną. Patron Albanii, Azji
Mniejszej; aptekarzy bednarzy dziewic, zawodów związanych z pisaniem i
przepisywaniem: introligatorów, kopistów, kreślarzy, litografów,
papierników, pisarzy; oraz owczarzy, płatnerzy skrybów, ślusarzy,
teologów, uprawiających winorośl, wdów. Jemu poświęcona jest katedra
papieży - bazylika Zbawiciela na La-teranie, “matka wszystkich
kościołów”.
W
ikonografii św. Jan przedstawiany jest jako stary Apostoł, czasami jako
młodzieniec w tunice i płaszczu, rzadko jako rybak. Najczęściej
występuje w scenach będących ilustracjami tekstów Pisma św: Jan jest
jedną z centralnych postaci podczas Ostatniej Wieczerzy, Jan pod krzyżem
obok Maryi, Jan podczas Zaśnięcia NMP, Jan na Patmos, Jan i jego wizje
apokaliptyczne. Bywa przedstawiany w scenie męczeństwa - zanurzony w
kotle z wrzącą oliwą. Jego atrybutami są: diakon Prochor, któremu
dyktuje tekst, gołębica, kielich z Hostią, kielich z wężem, kocioł z
oliwą, księga, orzeł w locie, na księdze lub u jego stóp, siedem
apokaliptycznych plag, zwój.
bł. Bartłomieja Tolomei zk. (+ 1348),
św. Fabioli wdowy (+ 399),
św. Maksyma bpa (+ 282),
św. Nikarety dz. (+ ok. 404),
śwśw. braci Teodora i Teofanesa bpa, mm. (+ 841, 845).
28 grudnia
KASPER
(zob. 6 stycznia)
Św. Kasper del Bufalo, zakonnik.
Po odbyciu studiów teologicznych w Rzymie został kapelanem i kanonikiem
kościoła św. Marka. W czasach napoleońskich odmówiwszy przysięgi
konstytucyjnej żył na wygnaniu w północnej Italii i na Korsyce. Po
upadku cesarstwa wrócił do Rzymu, gdzie głosił misje ludowe z taką
gorliwością, że określono je jako “wielkie duchowe trzęsienia ziemi”. Z
myślą o tej formie duszpasterskiego oddziaływania założył kongregację
męską i żeńską. Zmarł podczas epidemii cholery w 1836 r. Kanonizował go
Pius XII (1954).
św. Antoniego mn. (+ ok. 520),
św. Cezariusza m. (+ 310),
św. Domniona kpł. (+ 394),
śwśw. Domny, Agapy, Teofilii dz., Indesa, mm. (+ III/IV w.),
św. Młodzianków, mm., św. Troadiusa m. (+ 250).
29 grudnia
TOMASZ
(zob. 28 stycznia)
Św. Tomasz Becket, biskup, męczennik.
Urodził się w 1118 r. w Londynie. Studiował w Paryżu. Po przyjęciu
święceń kapłańskich kontynuował studia na prawie w Bolonii. Kiedy wrócił
do kraju, został archidiakonem. W 1155 r. mianowany lordem kanclerzem,
stał się najbliższym współpracownikiem Henryka II. Kiedy siedem lat
później został arcybiskupem Canterbury, zrezygnował z kanclerstwa.
Zmienił radykalnie styl życia, podejmując ascezę. Dawniejsze oddanie
królowi zamienił na głęboką troskę o Kościół, o zachowanie jego praw i
przywilejów. Próby poszerzenia zakresu i kompetencji sądów królewskich
kosztem kościelnych oraz ograniczenia władzy Kościoła spowodowały
konflikt Tomasza z królem. Musiał chronić się ucieczką. W 1170 r. doszło
do pojednawczego spotkania króla z arcybiskupem. Tomasz powrócił do
Anglii. Jednak spokój trwał niezbyt długo. Kiedy Tomasz odmówił zdjęcia
kar z biskupów, został zamordowany podczas nieszporów w katedrze, 29
grudnia 1170 r. Aleksander III kanonizował arcybiskupa Tomasza w trzy
lata później. Henryk II u jego grobu odbył publiczną pokutę. Grobowiec
Świętego i jego relikwie zniszczył Henryk VIII (1538). Patron Anglii,
duchownych.
W
ikonografii św. Tomasz przedstawiany jest w stroju biskupim. Jego
atrybutami są: model kościoła, krzyż, miecz, palma męczeńska.
śwśw. Dominika, Wiktora, Prymiana, Lybozjusza, Saturnina, Krescencjusza, Sekunda, Honorata, mm. (+ ok. 258),
św. Ebrufla op. (+ ok. 596),
św. Gerarda op. (+ 1029),
św. Marcelego op. (+ 480),
św. Trofima bpa Aries (+ I w.).
30 grudnia
EGWIN
germ. eg- - miecz, -win - przyjaciel; przyjaciel miecza, wojownik.
Św. Egwin, biskup.
Kształcił się u benedyktynów w Worcester. Tam został mnichem, potem
kapłanem. W 639 r. powołano go na biskupstwo w rodzinnym mieście.
Reformator życia kościelnego. Bronił świętości małżeństwa. Doradca
Eldera, króla Mercji, jego syna Kenreda oraz Offy I, króla wschodnich
Sasów. Podczas pobytu w Rzymie otrzymał od papieża zgodę na rezygnację z
biskupstwa. W ostatnich latach życia pełnił obowiązki opata w Evesham.
Zmarł 30 grudnia 717 r.
św. Anyzji m. (+ ok. 300),
św. Anyzjusza bpa Tesalonik (+ 407),
św. Liberiusza bpa (+ IV w.),
bł. Małgorzaty Colonna zk. (+ 1284),
św. Rajnera bpa (+ 1077),
św. Sabina bpa, Eksuperancjusza dk., Marcelego dk., Wenustiana namiestnika, mm. (+ V/VI).
31 grudnia
SYLWESTER
łac. silvestris - leśny, mieszkający w lesie.
Św. Sylwester I, papież (+ 335).
Z pochodzenia Rzymianin. Na stolicę Piotrową wstąpił w 314 r. Po
edykcie mediolańskim kończącym erę prześladowań chrześcijan w cesarstwie
rzymskim podjął organizację kultu Bożego. Za jego pontyfikatu odbył się
I sobór powszechny w Nicei (325). Wysłał tam swoich legatów, a
następnie zatwierdził uchwały tegoż soboru. Za jego rządów wybudowano
bazyliki rzymskie: św. Jana na Lateranie, św. Piotra w Watykanie, które
konsekrował. Patron diecezji i miasta Modeny Tam znajdują się także jego
relikwie.
Ikonografia
przedstawia św. Sylwestra w papieskim stroju pontyfikalnym lub jako
papieża w tiarze i czerwonym płaszczu. Jego atrybutami są: kościół,
księga, trzyramienny krzyż, paliusz, tiara, wąż z książką, smok u stóp.
KATARZYNA
(zob. 2 lutego)
Św. Katarzyna Labouré, dziewica, zakonnica.
Urodziła się w 1806 r. w burgundzkiej wiosce Fain-les-Moutiers. Po
śmierci matki pomagała ojcu w prowadzeniu gospodarstwa. Pragnęła wstąpić
do klasztoru, lecz spotykała się ze sprzeciwem ojca. Wysłał ją do
Paryża, gdzie u swego stryja pracowała w skromnej restauracji. Mając 24
lata wstąpiła do szarytek. Podczas odbywania nowicjatu w domu na rue du
Bac w Paryżu doznała mistycznych łask. Z wizji, jaką miała 27 listopada
1830 r., wywodzi się praktyka “cudownego medalika”, będącego wyrazem
ufności i orędownictwa Maryi. Mimo sławy tych objawień Katarzyna
pozostała cicha i nieznana. Zmarła 31 grudnia 1876 r. Beatyfikował ją
Pius XI (1933), kanonizował Pius XII (1947).
św. Barbacjana kpł. (+ VI w.),
św. Kolumby dz. m. (+ III w.),
św. Melanii Młodszej mn. (+ 439),
św. Zotyka kpł. (+ IV w.).